Núi nợ của thế giới lập kỷ lục mới trong nửa đầu năm 2023, trong khi tỷ trọng nợ trong tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu đang tăng trở lại sau gần 2 năm sụt giảm.
Nợ toàn cầu: bao gồm nợ các Chính phủ, doanh nghiệp và hộ gia đình – tăng thêm 10,000 tỷ đô lên mức cao kỷ lục 307,000 tỷ đô trong nửa đầu năm 2023. Viện Tài chính Quốc (IIF) cho biết trong báo cáo giám sát nợ toàn cầu công bố vào ngày 19/09. Đỉnh điểm nợ toàn cầu trước đó được xác lập vào đầu năm 2022 trước khi các ngân hàng trung ương bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất mạnh mẽ.
Tỷ lệ nợ trên GDP toàn cầu tăng lên mức 336% vào tháng 6/2023. Con số này tăng 2 điểm phần trăm kể từ đầu năm, nhưng vẫn thấp hơn mức đỉnh 360% đã xác lập trong đại dịch.
Nợ toàn cầu phình lên vào thời điểm lãi suất cao hơn ở hầu hết các nước đẩy tăng chi phí vay – một yếu tố quan trọng quyết định đến xếp hạng tín dụng quốc gia. Nhu cầu vốn từ quá trình chuyển đổi khí hậu gây đang áp lực lên các chính phủ trong việc tăng cường chi tiêu.
“Chúng tôi lo ngại các nước sẽ phải chi ngày càng nhiều hơn cho chi phí lãi vay”, Emre Tiftik, tác giả chính của báo cáo IIF, nói. “Điều này sẽ có tác động dài hạn tới chi phí vốn và núi nợ của các quốc gia”.
IIF cho biết hơn 80% trong số nợ tăng thêm của toàn cầu trong nửa đầu năm đến từ các thị trường trưởng thành, với, Mỹ, Nhật Bản, Anh và Pháp có mức tăng lớn nhất.
“Lãi suất ngày càng cao là rủi ro chính đối với tình hình tài chính công và xếp hạng tín nhiệm nợ quốc gia, đặc biệt là ở các thị trường phát triển”, Edward Parker, Trưởng bộ phận nghiên cứu nợ Chính phủ của hãng xếp hạng tín dụng quốcc tế Fitch Ratings, chia sẻ. Hồi đầu năm nay, Fitch Ratings đã hạ bậc xếp hạng tín nhiệm của Mỹ.
Chi phí trả lãi ở các thị trường phát triển gần như đi ngang về mặt danh nghĩa trong giai đoạn 2007-2021, dù mức nợ ngày càng tăng.
“Nhưng bữa trưa miễn phí đó đã kết thúc và các khoản thanh toán lãi của họ đang tăng nhanh hơn mức nợ hoặc nguồn thu ngân sách”, Parker nói.
IIF dự báo chi phí lãi vay tiếp tục tăng do ngày càng có nhiều nợ cần tái cấp vốn trong khi lãi suất vẫn được giữ ở mức cao để chống lạm phát. Vào ngày 19/09, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) khuyến nghị các ngân hàng trung ương nên giữ lãi suất ở mức cao hoặc tăng thêm để chống lạm phát bất chấp dấu hiệu căng thẳng kinh tế ngày càng tăng.
IIF hiện tỏ ra cực kỳ lo ngại về đà tăng của chi phí lãi vay đối với các khoản nợ bằng đồng nội tệ của các thị trường mới nổi, hiện chiếm hơn 80% tổng chi phí lãi vay của các thị trường này.
Báo cáo của IIF được đưa ra sau khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) kêu gọi các chính phủ nên thực hiện các bước khẩn cấp để giúp giảm thiểu rủi ro nợ và đảo ngược xu hướng nợ dài hạn”.
“Giảm gánh nặng nợ sẽ tạo ra không gian tài chính và cho phép đầu tư mới, giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong những năm tới”, IMF cho biết.
Vũ Hạo (Theo Financial Times)
