Theo công bố từ Bộ Thương mại Mỹ vào ngày 25/01, nền kinh tế Mỹ đã tăng trưởng tốt hơn kỳ vọng rất nhiều trong 3 tháng cuối năm 2023. Trước đó, nhiều chuyên gia tin rằng cuộc suy thoái là không thể tránh khỏi.
Theo như công bố, chỉ số GDP Mỹ tăng trưởng 3.3% trong quý 4/2023 (đã hiệu chỉnh theo cơ sở hàng năm), cao hơn dự báo tăng trưởng 2% từ các chuyên gia Phố Wall. Tại quý 3, mức tăng trưởng là 4.9%.
Xét trên cả năm, nền kinh tế Mỹ tăng trưởng 2.5%, cũng vượt xa mức ước tính từ Phố Wall.
Theo CNBC, chi tiêu tiêu dùng mạnh mẽ đã góp phần thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng. Trong quý 4/2023, tổng chi tiêu tiêu dùng cá nhân đã tăng 2.8%, thấp hơn đôi chút so với quý trước.
Một yếu tố khác là các khoản chi của Chính quyền tiểu bang và địa phương đã tăng 3.7% trong quý 4, trong khi chi tiêu Chính phủ liên bang tăng 2.7%. Tổng đầu tư tư nhân cũng tăng 2.1%, đóng góp lớn cho quý tăng trưởng mạnh này.
Dưới góc độ lạm phát, trong quý 4/2023, chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) tăng 1.7% so với quý trước, còn PCE lõi – loại trừ năng lượng và thực phẩm – tăng 2%.
Còn nếu so với cùng kỳ, PCE quý 4/2023 tăng 2.7%, thấp hơn so với mức 5.7% của năm trước. Còn PCE lõi tăng 3.2% so với cùng kỳ, thấp hơn so với mức 5.1% ở quý trước. Trong đó, PCE lõi là thước đo lạm phát yêu thích của Fed.
Thị trường phản ứng nhẹ nhàng với báo cáo của Bộ Thương mại Mỹ. Các hợp đồng tương lai chỉ tăng nhẹ, trong khi lợi suất trái phiếu kho bạc sụt giảm.
Trong một công bố khác, tổng số đơn xin trợ cấp thất nghiệp lần đầu đã lên tới 214,000 đơn, tăng 25,000 so với tuần trước, và cao hơn so với dự báo (199,000 đơn).
Báo cáo trên đã khép lại một năm đầy biến động của nước Mỹ và trái ngược với dự báo của hầu hết các nhà kinh tế rằng Mỹ ít nhất sẽ phải chịu một cuộc suy thoái nhẹ. Ngay cả Fed cũng đã từng dự báo kinh tế sẽ giảm nhẹ do các áp lực từ ngành ngân hàng hồi tháng 3/2023.
Sự khó khăn ấy thể hiện qua việc ngành sản xuất bị co hẹp, trong khi Fed liên tục tăng lãi suất nhằm kìm hãm lạm phát. Tuy nhiên, mức tiêu dùng ổn định cùng một thị trường lao động mạnh mẽ đã giúp nền kinh tế vẫn giữ được trạng thái tăng trưởng.
Bước sang 2024, các chuyên gia không còn cho rằng kinh tế Mỹ suy thoái và thị trường dự báo Fed sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất, trong khi lạm phát trở lại mục tiêu 2%. Tuy nhiên, vẫn có lo ngại về những thách thức phía trước.
Đầu tiên là những lo lắng xoay quanh độ trễ của chính sách tiền tệ, đặc biệt là sau 11 lần tăng lãi suất với 5.25 điểm phần trăm mà Fed đã thực hiện từ tháng 03/2022 – 07/2023. Thông thường, sẽ mất khoảng 2 năm để một chính sách thắt chặt như vậy tác động hoàn toàn tới hệ thống.
Một số khác thì ngần ngại về khả năng chịu đựng của người tiêu dùng, liệu họ có thể chi tiêu đến bao giờ khi tiền tiết kiệm giảm dần và gánh nặng nợ lãi chồng chất.
Thứ 3, là bản chất của GDP tăng trưởng tốt năm qua có đóng góp lớn do Chính phủ đẩy mạnh chi tiêu. Tổng IOU (vay nợ) của Chính phủ đã lên tới 34 ngàn tỷ USD và đang tiếp tục tăng. Thâm hụt ngân sách đã lên tới hơn 500 tỷ USD trong 3 tháng đầu năm tài khoá 2024.
Bên canh đó là các lo lắng liên quan đến chính trị khi nước Mỹ sắp bước vào kỳ bầu cử Tổng thống, cùng các rủi ro địa chính trị với xung đột tại Trung Đông và cuộc chiến Nga – Ukraine.
