Nội dung chính
Khi hình thành, siêu cảng Cần Giờ sẽ tạo việc làm cho khoảng 6.000 – 8.000 nhân viên, lao động tại cảng và hàng chục ngàn lao động ở các ngành dịch vụ hậu cần…
Phối cảnh siêu cảng Cần Giờ – Ảnh: Nguồn Porcoast
Ngày 6-12, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã có tờ trình gửi Thủ tướng về báo cáo thẩm định hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, TP.HCM.
Dự án do liên danh nhà đầu tư gồm Công ty cổ phần Cảng Sài Gòn và Terminal Investment Limited Holding S.A (công ty thành viên Hãng tàu MSC) đề xuất đầu tư.
Báo cáo thẩm định đã được tổng hợp ý kiến của các bộ ngành và các cơ quan, đơn vị liên quan.
Trình Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư siêu cảng Cần Giờ
Theo tờ trình, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư dự án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ với quy mô diện tích 571ha. Vốn đầu tư sẽ được xác định trên cơ sở đề xuất thực hiện dự án và đề án nghiên cứu cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và không thấp hơn 50.000 tỉ đồng. UBND TP.HCM được yêu cầu chỉ đạo cơ quan chuyên môn xác định cụ thể tổng vốn đầu tư trong quá trình cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho dự án.
UBND TP.HCM chủ trì, phối hợp với các bộ ngành liên quan tiến hành đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư chiến lược thực hiện dự án theo quy định của pháp luật về đấu thầu và nghị quyết số 98…
Trong đó lưu ý các vấn đề quốc phòng an ninh, môi trường, năng lực nhà đầu tư; tiêu chí, giải pháp khai thác có hiệu quả dự án, tránh cạnh tranh nội bộ giữa các cảng biển của Việt Nam; bảo đảm công khai, minh bạch, chất lượng, hiệu quả, đúng tiến độ, tuyệt đối không để xảy ra tiêu cực, lãng phí.
TP.HCM phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan để xây dựng các tiêu chí về bảo vệ môi trường trong thực hiện lựa chọn nhà đầu tư để đảm bảo không tác động tiêu cực đến vùng đệm, vùng lõi của khu dự trữ sinh quyển thế giới.
Đồng thời, phối hợp với Bộ Giao thông vận tải, Bộ Khoa học và Công nghệ để xây dựng tiêu chí công nghệ sử dụng, phương án vận hành cảng biển trong dự án…
Về trách nhiệm của nhà đầu tư được lựa chọn thực hiện: phải đảm bảo góp đủ vốn chủ sở hữu để triển khai theo đúng tiến độ cam kết; ký quỹ hoặc có bảo lãnh ngân hàng về nghĩa vụ ký quỹ để đảm bảo thực hiện dự án.
Nhà đầu tư chỉ được thực hiện dự án sau khi được cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác và chuyển mục đích đất rừng sang mục đích khác theo quy định của pháp luật về lâm nghiệp, pháp luật về đất đai và quy định khác có liên quan. Hoàn thành thủ tục về bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
Bên cạnh đó, nhà đầu tư phải đảm bảo triển khai thực hiện dự án đúng tiến độ đã được phê duyệt. Cam kết đảm bảo đúng tỉ lệ hàng trung chuyển khai thác tại dự án, không ảnh hưởng đến hoạt động các khu bến cảng, cảng biển lân cận…
Siêu cảng Cần Giờ mang lại lợi ích rất lớn cho đất nước
Tàu của hãng MSC – Ảnh: ĐÔNG HÀ
Cảng Cần Giờ đã có từ lâu trong ý tưởng, quy hoạch và xuyên suốt trong chiến lược phát triển kinh tế biển. Cảng được đánh giá là một công trình tầm vóc, mang lại lợi ích lớn cho đất nước. Việc xây dựng cảng trung chuyển Cần Giờ là để hiện thực hóa các nghị quyết của Đảng và Nhà nước về phát triển vùng Đông Nam Bộ và TP.HCM.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, TP.HCM thời gian qua đã xây dựng, hoàn thiện và trình đề án cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ. Theo đó, vị trí cảng nằm ở cửa sông Cái Mép – Thị Vải, trong vịnh Gành Rái, gần các tuyến hàng hải quốc tế đi qua Biển Đông, thuận lợi để phát triển cảng trung chuyển quốc tế.
Cảng Cần Giờ sẽ bổ sung tiềm năng, tương hỗ đưa cả Cái Mép – Thị Vải trở thành một trung tâm trung chuyển quốc tế tầm cỡ thế giới.
Ngoài các điều kiện thuận lợi về vị trí chiến lược, điều kiện tự nhiên, luồng hàng…, một yếu tố quan trọng để hình thành và phát triển một cảng trung chuyển quốc tế đó chính là có sự quan tâm của hãng tàu MSC.
MSC là hãng tàu lớn nhất thế giới có trụ sở chính tại Geneva, Thụy Sĩ. Hãng tàu này có năng lực chuyên chở của đội tàu đạt trên 23 triệu TEU/năm, chiếm 18% tổng năng lực vận tải đội tàu thế giới. Các tuyến dịch vụ kết nối tới hơn 500 cảng biển toàn cầu.
Tại Việt Nam, hãng tàu hiện có dịch vụ tới hệ thống các cảng container tại Hải Phòng, Đà Nẵng, Cái Mép – Thị Vải… Hằng năm, đội tàu MSC vận chuyển hơn 1 triệu TEU hàng hóa xuất nhập khẩu từ Việt Nam kết nối với các thị trường lớn như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc, Nhật Bản, Úc, Đông Nam Á…
Tổng mức đầu tư dự án khoảng 4,8 tỉ USD
Theo hồ sơ đề xuất, dự án có tổng mức đầu tư khoảng 113.531,7 tỉ đồng (tương đương 4,8 tỉ USD). Trên cơ sở nhu cầu hàng hóa thông qua, dự kiến cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ được phân kỳ đầu tư 2 giai đoạn.
Tổ chức thực hiện đầu tư xây dựng, khai thác cảng giai đoạn 1 trước năm 2030 (đầu tư 2 khu bến chính/7 khu bến chính).
Giai đoạn 2 (sau năm 2030 – 2045) sẽ tiếp tục đầu tư hoàn thành toàn bộ các khu bến chính còn lại.
Trong Báo cáo thẩm định số 5590/BC – BKHĐT gửi tới lãnh đạo Chính phủ vào tháng 7/2024, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, Dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ khi triển khai thành công sẽ bổ sung tiềm năng của hệ thống cảng biển hiện hữu, tương hỗ và khai thác tốt nhất tiềm năng của cụm cảng biển số 4 trở thành một trung tâm trung chuyển quốc tế.
“Dự án không chỉ khẳng định vị thế và định vị quốc gia của Việt Nam trên bản đồ hàng hải quốc tế với vai trò là trung tâm trung chuyển vận tải, logistics lớn của khu vực và thế giới, mà còn giúp Việt Nam trở thành khâu quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội, hỗ trợ đắc lực cho hoạt động thương mại xuất nhập khẩu, đảm bảo quốc phòng, an ninh, kinh tế biển”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá.
Tuy nhiên, để đạt được các mục tiêu quan trọng nói trên, Dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ ngoài quyết tâm chính trị lớn, thời gian triển khai nhanh gọn để nắm bắt cơ hội, việc tham gia của một nhà đầu tư quốc tế có năng lực tài chính, đặc biệt là kinh nghiệm khai thác cảng biển giữ vai trò quyết định.
Cho đến thời điểm này, cả hai đơn vị trong liên danh đề xuất Dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ đều cơ bản đáp ứng với kỳ vọng, trong đó Công ty cổ phần Cảng Sài Gòn là đơn vị thành viên của Tổng công ty Hàng hải Việt Nam – VIMC (đơn vị khai thác, vận hành cảng biển lớn nhất Việt Nam) và Terminal Investment Limited Holding S.A-TIL là đơn vị thành viên của hãng tàu biển lớn bậc nhất thế giới – Mediterranean Shipping Company – MSC.
Ông Phạm Anh Tuấn, Phó tổng giám đốc VIMC cho biết, MSC là hãng tàu lớn nhất thế giới, có trụ sở chính tại Geneva (Thụy Sỹ). Hãng tàu này có năng lực chuyên chở của đội tàu đạt trên 23 triệu Teu/năm, chiếm 18% tổng năng lực vận tải đội tàu thế giới. Các tuyến dịch vụ của MSC đang kết nối tới hơn 500 cảng biển toàn cầu.
Theo lãnh đạo VIMC, hiện hàng hóa tại các quốc gia trong khu vực như Campuchia, Thái Lan, Brunei, Nam Trung Quốc và Philippines chủ yếu được trung chuyển tại Singapore hay Malaysia. Trường hợp hàng hóa từ quốc gia trong khu vực nêu trên trung chuyển tại Cần Giờ, cự ly vận chuyển giảm khoảng 30 – 70% so với khi đến Singapore.
“Vị trí dự kiến xây dựng Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ rõ ràng có nhiều lợi thế cạnh tranh, thu hút nguồn hàng quốc tế tới từ các quốc gia trong khu vực”, ông Phạm Anh Tuấn cho biết.
Được biết, MSC đang đặt quyết tâm rất cao đối với Dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, trong các cuộc làm việc, MSC đều xác nhận là có kế hoạch di dời một phần hoạt động trung chuyển của hãng tàu về Việt Nam, xây dựng cảng trung chuyển quốc tế, hình thành trung tâm trung chuyển tại Việt Nam.
Tổng khối lượng hàng hóa thông qua cảng mà dự kiến MSC muốn đầu tư có thể đạt khoảng 4,8 triệu Teu vào năm 2030 và khoảng 16,9 triệu Teu vào năm 2047, với mục tiêu khai thác phần lớn là hàng trung chuyển quốc tế do Hãng phân phối.
“Đây là một nền tảng rất tốt, rất thuận lợi để đưa Cần Giờ trở thành cảng trung chuyển cửa ngõ quốc tế trong khu vực; đồng thời không làm ảnh hưởng đến hoạt động khai thác của các cảng biển hiện hữu”, ông Nguyễn Xuân Sang, Thứ trưởng Bộ GTVT cho biết.
Hiện điểm vướng mắc duy nhất tại Dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ nhiều khả năng sẽ phải cần đến sự tháo gỡ của Quốc hội là tiến độ thực hiện Dự án.
Trong hồ sơ đề xuất Dự án, liên danh Công ty cổ phần Cảng Sài Gòn – Terminal Investment Limited Holding S.A đề xuất thực hiện Dự án trong 22 năm theo 7 giai đoạn. Tuy nhiên, theo quy định tại Nghị quyết số 98/2023/QH, nhà đầu tư sẽ phải giải ngân toàn bộ tổng vốn đầu tư trong vòng 5 năm.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, yêu cầu này sẽ tạo ra áp lực tài chính và tiến độ giải ngân đối với nhà đầu tư, đồng thời không phù hợp với nhu cầu, khả năng hấp thụ của thị trường, phá vỡ quy hoạch cảng biển thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và ảnh hưởng trực tiếp tới các dự án cảng biển lân cận.
Tại thời điểm hiện nay, để đảm bảo phù hợp với Nghị quyết số 98/2023/QH15, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất tiến độ Dự án vẫn sẽ theo quy định tại điểm b, khoản 9, Điều 7, Nghị quyết số 98/2023/QH15.
“Trong trường hợp Quốc hội chấp thuận sửa đổi điểm b, khoản 9, Điều 7, Nghị quyết số 98/2023/QH15 theo kiến nghị của TP.HCM, thì đồng thời giao UBND TP.HCM thực hiện điều chỉnh tiến độ thực hiện Dự án mà không phải thực hiện lại thủ tục điều chỉnh chấp thuận chủ trương”, Báo cáo thẩm định số 10120 nêu rõ.
