Nội dung chính
Bước Ngoặt Chiến Lược Trong Phát Triển Điện Lực Quốc Gia
Ngày 15/4, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đã ký ban hành Quyết định số 768/QĐ-TTg, chính thức phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050 – tức Quy hoạch điện VIII điều chỉnh. Đây là bản điều chỉnh mang tính chiến lược, hiện thực hóa mục tiêu cân bằng năng lượng, đảm bảo an ninh điện và thúc đẩy tăng trưởng xanh trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng toàn cầu.
Mặc dù Quy hoạch điện VIII đã được phê duyệt trước đó vào tháng 5/2023, những biến động trên thị trường năng lượng quốc tế, yêu cầu chuyển đổi xanh và xu hướng điện hóa ngày càng mạnh mẽ đã khiến Chính phủ phải điều chỉnh cho phù hợp hơn. Điều này được thể chế hóa thông qua Quyết định 1710/QĐ-TTg ký ngày 31/12/2024.
Tầm Nhìn Quy Hoạch Điện VIII: Tương Lai Năng Lượng Xanh
Theo bản quy hoạch mới, tổng công suất các nhà máy điện phục vụ nhu cầu trong nước đến năm 2030 dự kiến đạt 183.291 – 236.363 MW, với định hướng ưu tiên rõ rệt cho năng lượng tái tạo:
- Điện mặt trời: Chiếm 25,3 – 31,1%
- Điện gió: Chiếm 14,2 – 16,1%
- Hệ thống lưu trữ năng lượng: Chiếm 5,5 – 6,9%
Đặc biệt, đến năm 2050, hệ thống điện Việt Nam được quy hoạch đạt công suất khổng lồ từ 774.503 – 838.681 MW, trong đó:
- Nguồn điện tái tạo (gió và mặt trời) chiếm hơn 60%
- Lưu trữ điện chiếm hơn 11%
- Còn lại là thủy điện, hạt nhân, nhiệt điện sạch và nhập khẩu
Một điểm đáng chú ý trong quy hoạch là việc thúc đẩy các hình thức mua bán điện trực tiếp (DPPA) và sản xuất năng lượng mới. Theo thống kê của Bộ Công Thương, hiện có khoảng 1.500 khách hàng lớn tiêu thụ trên 1 triệu kWh/năm – đây chính là đối tượng tiềm năng cho thị trường điện cạnh tranh sắp tới.
Năng Lượng Tái Tạo: Trụ Cột Chính Của Hệ Thống Điện Tương Lai
Trọng tâm chiến lược của Quy hoạch điện VIII điều chỉnh là ưu tiên phát triển tối đa các nguồn năng lượng tái tạo. Việt Nam đặt mục tiêu phát triển mạnh mẽ:
Điện Gió – Nguồn Năng Lượng Chủ Lực Mới
- Điện gió trên bờ và gần bờ: Dự kiến đạt 26.066 – 38.029 MW vào năm 2030, tăng lên 84.696 – 91.400 MW vào năm 2050.
- Điện gió ngoài khơi: Đóng vai trò đột phá với công suất từ 6.000 – 17.032 MW giai đoạn 2030-2035, và mục tiêu đạt 113.000 – 139.097 MW vào năm 2050.
Đặc biệt, quy hoạch còn hướng tới việc phát triển khoảng 240.000 MW điện gió ngoài khơi để sản xuất năng lượng mới như hydrogen xanh đến giữa thế kỷ này, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp năng lượng tái tạo.
Điện Mặt Trời – Tiềm Năng Khổng Lồ
Tiềm năng kỹ thuật điện mặt trời tại Việt Nam được ước tính lên đến 963.000 MW. Quy hoạch xác định:
- Đến năm 2030: Tổng công suất điện mặt trời (bao gồm hệ thống tập trung và mái nhà) đạt từ 46.459 – 73.416 MW.
- Đến năm 2050: Công suất lên đến gần 296.000 MW.
Các Nguồn Điện Tái Tạo Khác
Quy hoạch cũng khuyến khích đầu tư vào các loại hình năng lượng tái tạo khác:
- Điện sinh khối: Đạt 2.699 MW vào năm 2030
- Điện từ chất thải rắn: Khoảng 2.137 MW vào năm 2030
- Tổng công suất nhóm này dự kiến đạt 9.561 MW vào năm 2050
Điện Hạt Nhân Được Khôi Phục Trong Chiến Lược Dài Hạn
Một trong những điểm đáng chú ý nhất của Quy hoạch điện VIII điều chỉnh là việc đưa điện hạt nhân trở lại chiến lược phát triển dài hạn. Theo đó:
- Hai nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận dự kiến vận hành trong giai đoạn 2030-2035 với quy mô 4.000 – 6.400 MW.
- Đến năm 2050, tổng công suất nguồn điện hạt nhân có thể đạt 10.500 – 14.000 MW, đảm nhiệm vai trò nguồn nền ổn định trong hệ thống.
Việc tái khởi động dự án điện hạt nhân phản ánh quyết tâm của Chính phủ trong việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và đa dạng hóa nguồn cung.
Giải Pháp Lưu Trữ Điện – Yếu Tố Quan Trọng Trong Hệ Thống Tương Lai
Quy hoạch đặc biệt chú trọng phát triển các giải pháp lưu trữ điện nhằm nâng cao độ linh hoạt và hỗ trợ tích hợp các nguồn tái tạo công suất lớn:
- Đến năm 2030: Hệ thống sẽ có từ 10.000 – 16.300 MW điện lưu trữ (bao gồm thủy điện tích năng và pin lưu trữ)
- Đến năm 2050: Công suất lưu trữ tăng mạnh lên hơn 95.000 MW
Lộ Trình Loại Bỏ Điện Than – Chuyển Đổi Xanh Mạnh Mẽ
Mặc dù đến năm 2030, điện than vẫn giữ vai trò quan trọng với khoảng 31.055 MW công suất, Chính phủ đã khẳng định định hướng rõ ràng:
- Đến năm 2050: Chấm dứt sử dụng điện than truyền thống
- Thay thế bằng: Điện sinh khối hoặc đốt bằng amoniac với tổng công suất thay thế lên đến 25.798 MW
Định hướng này phù hợp với cam kết chuyển đổi xanh của Việt Nam và xu hướng giảm phát thải toàn cầu.
Kết Nối Quốc Tế Và Mở Rộng Xuất Khẩu Điện
Lần đầu tiên, Quy hoạch điện VIII đề cập cụ thể tới chiến lược phát triển các nguồn điện tái tạo phục vụ xuất khẩu:
- Năm 2030: Công suất xuất khẩu sang Campuchia tăng lên 400 MW
- Giai đoạn 2035-2050: Mục tiêu xuất khẩu 5.000 – 10.000 MW sang Singapore, Malaysia và các nước trong khu vực
Đồng thời, Việt Nam cũng sẽ tiếp tục tăng cường nhập khẩu điện từ Lào và Trung Quốc, với dự kiến khoảng 9.360 – 12.100 MW vào năm 2030.
Kết Luận: Bước Ngoặt Chiến Lược Cho Tương Lai Năng Lượng Việt Nam
*Cơ cấu nguồn điện đến 2030
| Nguồn | Công suất (MW) | Tỷ lệ (%) |
|---|---|---|
| Điện gió trên bờ & gần bờ | 26.066 – 38.029 | 14,2 – 16,1 |
| Điện gió ngoài khơi | 6.000 – 17.032 | Không đề cập |
| Điện mặt trời | 46.459 – 73.416 | 25,3 – 31,1 |
| Sinh khối | 1.523 – 2.699 | Không đề cập |
| Điện rác | 1.441 – 2.137 | Không đề cập |
| Địa nhiệt & năng lượng mới khác | ≈ 45 | Không đề cập |
| Thủy điện | 33.294 – 34.667 | 14,7 – 18,2 |
| Điện hạt nhân | 4.000 – 6.400 | Không đề cập |
| Nguồn lưu trữ | 10.000 – 16.300 | 5,5 – 6,9 |
| Nhiệt điện than | 31.055 | 13,1 – 16,9 |
| Nhiệt điện khí trong nước | 10.861 – 14.930 | 5,9 – 6,3 |
| Nhiệt điện khí hóa lỏng (LNG) | 22.524 | 9,5 – 12,3 |
| Điện linh hoạt | 2.000 – 3.000 | 1,1 – 1,3 |
| Thủy điện tích năng | 2.400 – 6.000 | Không đề cập |
| Nhập khẩu | 9.360 – 12.100 | 4,0 – 5,1 |
Việc Chính phủ phê duyệt Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, thể hiện quyết tâm chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ, bền vững của Việt Nam. Đây không chỉ là bản quy hoạch kỹ thuật đơn thuần mà còn là tầm nhìn chiến lược dài hạn:
- Ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo
- Loại bỏ dần nguồn điện gây ô nhiễm
- Khôi phục điện hạt nhân đảm bảo an ninh năng lượng
- Tham gia tích cực vào thị trường điện khu vực
Quy hoạch này cũng mở ra không gian đầu tư lớn cho các nhà phát triển dự án, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, hệ thống lưu trữ và công nghệ mới như hydrogen và điện hạt nhân, tạo động lực mới cho phát triển kinh tế bền vững của Việt Nam trong những thập kỷ tới.
FAQ
Quy hoạch điện VIII điều chỉnh có gì mới?
Bản điều chỉnh ưu tiên năng lượng tái tạo, loại bỏ điện than, khôi phục điện hạt nhân, và phát triển lưu trữ điện.
Điện gió ngoài khơi đóng vai trò gì?
Điện gió ngoài khơi là nguồn chủ lực, phục vụ sản xuất điện và hydrogen xanh, đạt 113.000 – 139.097 MW vào 2050.
Làm thế nào để đầu tư vào năng lượng tái tạo?
Liên hệ các dự án DPPA hoặc đầu tư vào điện gió, mặt trời qua các chính sách ưu đãi của Chính phủ.
Bạn có thể quan tâm thêm:
- Lĩnh vực năng lượng tái tạo, điện gió vẫn hấp dẫn doanh nghiệp
- Quốc hội sắp thông qua Luật Điện lực (sửa đổi)
- Quy hoạch điện 8
- Cổ phiếu ngành năng lượng
Nguồn: MBAz.net – Cập nhật ngày 16/04/2025
