Lãi suất qua đêm liên ngân hàng đã vọt lên gần 5%, mức cao nhất trong gần một năm, trong khi NHNN hạn chế lại việc hút tiền qua kênh tín phiếu là những tín hiệu cho thấy thanh khoản hệ thống không còn dư thừa như trước.
Theo dữ liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm trong phiên 17/4 ở mức 4,95%/năm, cao nhất kể từ đầu tháng 5/2023. Lãi suất các kỳ hạn 1 tuần và 1 tháng cũng đều vượt mốc 5%/năm, lên lần lượt 5,18%/năm và 5,06%/năm.
Lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm vọt lên mức cao nhất kể từ tháng 5/2023. (Ảnh: WiChart).
Trong những phiên gần đây trên thị trường liên ngân hàng, NHNN vẫn duy trì cả hoạt động phát hành tín phiếu và hỗ trợ thanh khoản. Ngày 19/4, có ba thành viên vay 3.191 tỷ đồng của NHNN với lãi suất 4%/năm, kỳ hạn 7 ngày.
Đồng thời, nhà điều hành cũng phát hành thêm 4.250 tỷ đồng tín phiếu với lãi suất 3,73%/năm – cao nhất kể từ đầu tháng 3/2024. Cùng ngày, có thêm 15.000 tỷ đồng tín phiếu và khoản vay gần 10.000 tỷ trong phiên 12/4 đáo hạn. Như vậy, mức bơm ròng trong phiên 19/4 là 3.641 tỷ đồng.
Trong phiên 18/4, NHNN không phát hành thêm tín phiếu hay cho vay, nên lượng bơm ròng là 15.000 tỷ đồng. Sang tuần tới, sẽ có gần 33.000 tỷ khoản vay qua kênh OMO và 38.900 tỷ đồng tín phiếu sẽ đáo hạn.
NHNN duy trì trạng thái bơm ròng trong khoảng 2 tuần gần đây. (Ảnh: WiChart).
NHNN đã thu hẹp quy mô hút ròng trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng bứt tốc vào cuối tháng 3. Theo số liệu mới nhất, tính đến ngày 29/3, tín dụng đã tăng trưởng 1,34% so với cuối năm 2023. Trong khi đó, vào cuối tháng 2, tín dụng vẫn đang tăng trưởng âm 0,72%. Như vậy, chỉ trong một tháng, đã có 279.500 tỷ đồng vốn chảy ra nền kinh tế, giúp giảm tình trạng dư thừa thanh khoản, thúc đẩy lãi suất liên ngân hàng.
Trong buổi họp báo sáng ngày 19/3, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết ngoài giải pháp điều tiết lượng tiền thông qua công cụ tín phiếu, NHNN sẵn sàng can thiệp ngay từ hôm nay nếu tỷ giá tiếp tục bất lợi bằng các công cụ như nguồn ngoại tệ của quỹ dự trữ ngoại hối đã được bổ sung trong năm 2023.
Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, thông tin thêm rằng từ ngày hôm nay, “NHNN công khai bán can thiệp ngoại tệ cho các TCTD có trạng thái ngoại tệ âm để chuyển trạng thái ngoại tệ về 0, với mức bán tỷ giá can thiệp là 25.450 đồng”.
Phiên chiều ngày 19/4, tỷ giá bán ra USD tại các ngân hàng thương mại phần lớn vẫn sát trần do NHNN quy định là 25.473 VND/USD. Tuy nhiên trên thị trường ngoại hối quốc tế, tỷ giá USD/VND đã giảm xuống 25.445, thấp hơn mức bán can thiệp của NHNN.
Nội dung chính
NHNN cho biết nguyên nhân khiến VND mất giá 4,9% từ đầu năm
Theo NHNN, áp lực từ sức mạnh đồng USD, chính sách lãi suất thấp để hỗ trợ nền kinh tế và nhu cầu ngoại tệ phục vụ nhập khẩu đã khiến VND mất giá mạnh.
Tại buổi Họp báo Thông tin kết quả hoạt động ngân hàng quý I/2024 , Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết từ đầu năm đến nay, VND đã mất giá khoảng 4,9%.
Giải thích về nguyên nhân tỷ giá tăng, ông Tú cho biết kỳ vọng về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sớm hạ lãi suất với tần suất cao trong năm 2024 đến nay vẫn chưa thành hiện thực. “Thậm chí lạm phát Mỹ vẫn duy trì cao, số liệu việc làm tích cực, khiến thị trường liên tục điều chỉnh dự báo”, ông nói.
“Việc đảo chiều kỳ vọng về Fed hạ lãi suất, gia tăng căng thẳng tại Trung Đông, cuộc xung đột Ukraine – Nga tiếp diễn khiến USD quốc tế tăng giá gần 5% chỉ trong hơn ba tháng”, Phó Thống đốc thông tin.
Tuy nhiên, ông Tú nhấn mạnh rằng việc VND mất giá 4,9% không thể so sánh với việc USD tăng giá 5%. Bởi lẽ mức tăng của USD, ở đây là chỉ số USD Index, là mức tăng khi so sánh với rổ các đồng ngoại tệ mạnh. Nếu so sánh với con số này thì mức mất giá 4,9% của VND là rất thấp.
Chỉ số USD Index (DXY), đo lường sức mạnh của đồng USD đã mạnh lên nhanh chóng trong giai đoạn vừa qua.
Thứ hai, Việt Nam đang giảm lãi suất trong bối cảnh cả thế giới tăng lãi suất. Một mặt, động thái này tạo điều kiện cho doanh nghiệp. cho tăng trưởng kinh tế và vẫn kiểm soát được lạm phát.
Tuy nhiên, quyết định này cũng có ảnh hưởng tới lãi suất ngoại tệ, đặc biệt trên thị trường liên ngân hàng. Hiện lãi suất VND đang âm so với USD, tạo tâm lý cho bản thân ngân hàng thương mại và thị trường đẩy tỷ giá tăng lên.
“Lãi suất và tỷ giá là bài toán mà chúng tôi phải tính toán hài hòa cả hiện nay và trong tương lai”, Phó Thống đốc nhấn mạnh.
Kim ngạch nhập khẩu ba tháng đầu năm 2024 của Việt Nam cao hơn đáng kể so với các năm trước, trừ 2022.
Một yếu tố khác, theo Phó Thống đốc vừa là nguyên nhân, nhưng cũng là tín hiệu tích cực với nền kinh tế là việc cầu ngoại tệ cao để đáp ứng nhu cầu sắt thép, xăng dầu phục vụ sản xuất. Nhu cầu nhập khẩu cao đã tạo áp lực lên tỷ giá.
“Ba yếu tố trên là nguyên nhân chính. Ngoài ra, còn yếu tố tâm lý”, ông Tú nhấn mạnh.
Ở phần trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, cũng giải thích rõ hơn về các nguyên nhân cũng như đối sách của NHNN đối với vấn đề tỷ giá. Ông Quang khẳng định NHNN theo dõi rất sát tỷ giá và đã có biện pháp giải tỏa áp lực thị trường ngay từ tháng 3, thông qua việc phát hành tín phiếu nhằm trung hòa lượng tiền dư thừa trên thị trường.
“NHNN liên tục phát hành tín phiếu để hút bớt lượng tiền đồng dư thừa, giảm bớt áp lực lên tỷ giá, làm cho tỷ giá biến động trong ngưỡng cho phép, trong khả năng quản lý của NHNN”, ông nói.
Ông giải thích gần đây, tỷ giá tăng đặc biệt nhanh do nhu cầu nguồn cung ngoại tệ của nền kinh tế rất lớn, đặc biệt cho nhập khẩu tăng rất cao. Cụ thể, nhu cầu xăng dầu, sắt thép đầu năm nay rất lớn. Doanh nghiệp để đảm bảo phòng ngừa rủi ro tỷ giá đã có xu hướng tăng đột biến việc mua ngoại tệ kỳ hạn, dẫn đến cầu ngoại tệ trong tương lai chuyển về hiện tại.
Về đối sách với tình hình tỷ giá, ngoài điều tiết lượng tiền, ông Quang cho biết NHNN sẽ triển khai song song biện pháp mạnh mẽ hơn.
“Ngày hôm nay, trên website NHNN đã công bố phương án can thiệp ngoại tệ. Kể từ ngày hôm nay, NHNN công khai bán can thiệp ngoại tệ cho các TCTD có trạng thái ngoại tệ âm để chuyển trạng thái ngoại tệ về 0, với mức bán tỷ giá can thiệp là 25.450 đồng”, ông Quang cho biết.
“Đây là biện pháp rất mạnh mẽ của NHNN để giải tỏa tâm lý thị trường, đảm bảo nguồn cung thị trường, nguồn cung ngoại tệ thông suốt, đảm bảo đầy đủ nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của nền kinh tế”, ông nói.
Ngay khi NHNN có công bố, thị trường đã có phản ứng tích cực, giao dịch ngoại tệ đã dưới mức bán ra của NHNN, ông Quang cho hay.
Tác động của Tỷ giá tới Chứng khoán
Nếu tỷ giá tăng 3-5% thậm chí hơn nhưng nằm trong vùng mục tiêu SBV cam kết thì chẳng tác động nhiều tới chứng khoán. Vì lúc này SBV sẽ không có hành động can thiệp gì gây ảnh hưởng đến Lãi suất hay Thanh khoản hệ thống tài chính cả, nếu dùng thì cùng lắm là Forward Guidance. Đó chính là lý do tại sao tỷ giá tăng từ đầu năm nhưng Vn-index giai đoạn đó cũng vẫn tăng tốt.
Nếu tỷ giá chạm vào vùng SBV sẽ can thiệp thì lúc này họ sẽ có nhiều công cụ để can thiệp và tuỳ vào họ dùng công cụ nào mà tác động đến thị trường sẽ Sâu và Lâu khác nhau.
Công cụ đầu tiên thường dùng và nhanh gọn là nới thêm trần để tỷ giá có Range biến động lớn hơn (có 2 cách để làm cái này, một là tăng tỷ giá trung tâm, hai là mở rộng biên độ). Cái này sẽ tác động không nhiều đến chứng khoán, chỉ tác động nhất định vào dòng vốn ngoại FII trên sàn, tuy nhiên dòng vốn này thì nhỏ nhoi trong BOP và khối nội vẫn có thể cân vô tư nếu dòng tiền nội mạnh. Phương án này có 1 rủi ro là sẽ làm tăng nguy cơ tâm lý kỳ vọng mất giá VND và từ đó thúc SBV phải hành động mạnh mẽ hơn.
Căng thẳng hơn thì SBV sẽ bán USD ra để can thiệp. Bán thì có 2 hình thức là bán Giao ngay (Spot) hoặc bán Kỳ hạn (FW). Cái này thì sẽ tuỳ hình thức mà tác động Sâu và Lâu khác nhau. Nếu bán Spot thì USD sẽ được cung ra thị trường luôn để xoa dịu tỷ giá nhưng VND sẽ bị hút về SBV và làm thị trường tài chính ít tiền hơn. Chứng khoán dĩ nhiên sẽ bị tác động mạnh nếu điều này xảy ra. Với bán FW thì mọi thứ sẽ “ít áp lực” hơn vì VND sẽ bị hút về trong tương lai và đôi khi thì hợp đồng FW vẫn có thể huỷ ngang. Vậy nên chúng ta cần phải theo dõi quy mô và hình thức bán để từ đó đánh giá tác động.
Bán USD kha khá rồi nhưng mọi thứ vẫn không ổn thì phải tăng lãi suất lên. Việc tăng lãi suất thì cũng phải tách làm 2, là lãi suất chính sách hay lãi suất thị trường. Nếu tăng khung lãi suất chính sách thì xác nhận SBV đã thay đổi định hướng chính sách, cái này sẽ rất xấu. Nếu âm thầm để lãi suất thị trường (huy động, liên ngân hàng) tăng thì mọi thứ sẽ xấu chậm hơn và tác động ít hơn. Hiện nay thì SBV đang đi theo hướng “mở” lãi suất thị trường trước, tiếp theo làm gì thì chúng ta cứ theo dõi kỹ.
Nếu đã phải Bán USD nhiều đến mức dự trữ ngoại hối chạm Red Flag và lãi suất tăng trên cả 2 mặt trận mà tình hình vẫn không ổn thì SBV sẽ phải dừng bán và lúc ấy sẽ phải có các hình thức can thiệp thô bạo hơn đến thị trường. Khái niệm Kết Hối bắt đầu xuất hiện. Nếu phải thế này thì anh chị em cứ xác định nghỉ chơi chứng dài ngày.
Tình huống mà tất cả đều bất lực thì vẫn còn những người đàn anh để cửa mở cứu cánh: Central bank liquidity swap (US or China) hoặc FIMA Repo (US). Cái này thì còn tuỳ thuộc vào Line, Room và Relationship. Nếu đến mức thế này thì …..
Hiện tại SBV đang dùng song kiếm hợp bích một phần của cả 1, 2 và 3. Nếu tình hình không ổn thì đẩy mạnh hơn dùng 2 và 3 tiếp. Chúng ta cứ quan sát và hành động bám theo. Nếu phải đoán thì tôi cho rằng SBV chỉ cần dùng tốt 2 và một phần 3 là tỷ giá sẽ ổn.
Hôm nay SBV thông báo bán USD Spot (không bán FW như nhiều chuyên gia kỳ vọng). Rất hay và rất đúng với suy nghĩ của tôi. Một mũi tên trúng hai đích. Tôi sẽ xin trao đổi về chủ đề này trong topic sau.
NHNN sẽ bán ngoại tệ để can thiệp tỷ giá, bắt đầu ngay từ hôm nay
Đại diện NHNN cho biết đã bán ngoại tệ ở mức giá 25.450 đồng và nhận được phản ứng tích cực từ thị trường.
Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết từ đầu năm đến nay, tỷ giá đã mất giá khoảng 4,9% là một trong những vấn đề đáng được quan tâm. Phó Thống đốc nhận định việc điều hành tỷ giá trong ba tháng đầu năm vẫn luôn theo sát, sử dụng các công cụ, đặc biệt là tỷ giá trung tâm .
Do Việt Nam là nền kinh tế nhỏ, với nhu cầu xuất nhập khẩu lớn nên chịu ảnh hưởng từ sức mạnh của USD. So với các nước trong khu vực thì tỷ giá của VND vẫn tốt, Phó Thống đốc nhận định và lấy hàng loạt ví dụ về các đồng tiền trong khu vực và các ngoại tệ mạnh, có khả năng chuyển đổi đều mất giá trước sức ảnh hưởng của USD.
Ông Tú khẳng đỉnh quản lý tỷ giá cần “đảm bảo ổn định nhưng không cố định, lên xuống phù hợp, tránh tác động của thế giới, giảm chấn tác động, tạo sự cân đối hài hòa”.
Phó Thống đốc cho biết NHNN sẵn sàng can thiệp “ngay từ hôm nay” nếu tỷ giá tiếp tục bất lợi bằng các công cụ như nguồn ngoại tệ của quỹ dự trữ ngoại hối đã được bổ sung trong năm 2023.
Phát biểu tại Hội nghị, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cho biết NHNN đã điều hành lượng tiền và song song có biện pháp mạnh mẽ hơn.
“Ngày hôm nay, trên website NHNN đã công bố phương án can thiệp ngoại tệ. Kể từ ngày hôm nay, NHNN công khai bán can thiệp ngoại tệ cho các TCTD có trạng thái ngoại tệ âm để chuyển trạng thái ngoại tệ về 0, với mức bán tỷ giá can thiệp là 25.450 đồng”, ông Quang cho biết.
“Đây là biện pháp rất mạnh mẽ của NHNN để giải tỏa tâm lý thị trường, đảm bảo nguồn cung thị trường, nguồn cung ngoại tệ thông suốt, đảm bảo đầy đủ nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của nền kinh tế”, ông nói. “Ngay khi NHNN có công bố, thị trường đã có phản ứng tích cực, giải dịch ngoại tệ đã dưới mức bán ra của NHNN”.
Trong thời gian tới, ông Quang khẳng định NHNN tiếp tục theo dõi sát diễn biến thị trường ngoại tệ, đảm bảo nhu cầu của nền kinh tế, quản lý tốt lạm phát .
